Đền Hùng là một quần thể di tích được xây dựng trên núi Nghĩa Lĩnh, thuộc xã Hy Cương (Việt Trì, Phú Thọ),cao 175m so với mặt nước biển. Toàn bộ cụm di tích này gồm có 4 ngôi đền, 1 ngôi chùa và 1 lăng Tổ.
Đền Trung (còn gọi là Hùng Vương Tổ miếu)
Tương truyền đền Trung cũng xuất hiện trên núi Nghĩa Lĩnh từ thời An Dương Vương. Đối tượng tôn thờ ở đền Trung cũng giống như ở đền Hạ, có Tam Sơn cấm địa và 18 đời vua Hùng và trong đền cũng có 4 cỗ long ngai theo thứ tự như sau:Đột ngột cao Sơn cổ Việt Hùng, thị thập bát thế Thánh vương Thánh vị (tức thần Núi cao, 18 đời Hùng Vương Thánh vương Thánh vị).
* Ất Sơn Thánh vương Thánh vị (tức thần Núi gần Thánh vương Thánh vị).
* Viễn Sơn Thánh vương Thánh vị (tức thần Núi xa Thánh vương Thánh vị).
* Cỗ long ngai thứ tư lùi xuống phía dưới bên trái không có bài vị, là nơi thờ hai vị công chúa con gái vua Hùng thứ 18.
Đền Trung được xây dựng lại ở thời nhà Trần (thế kỷ xrv), nhưng đến thế kỷ XV, thì đền này bị giặc Minh phá huỷ. Sau khi kháng chiến chống Minh thắng lợi, Lê Lợi đã lập ra triều đại nhà Lê hùng cường. Khi đó, được sự quan tâm của triều đình, nhân dân địa phương trong vùng đã góp tiền của và công sức để xây dựng lại đền Trung với quy mô khang trang, dưới các cột cái bằng lim đều có các thót đá kê vững chãi, mái lợp ngói ta, ngôi đền được thiết kế theo kiểu chữ Nhất (—).
Như vậy, niên đại xây dựng của đền Trung tính đến nay đã trên 450 năm, và đền còn khá nguyên vẹn mang phong cách nghệ thuật kiến trúc thời Lê. Tương truyền, tại đền Trung xưa kia là chỗ các vua Hùng thường họp bàn việc nước với các quan đại thần trong triều, cùng các tướng lĩnh sau những cuộc viễn du săn bắn dài ngày. Nơi đền Trung còn liên quan đến sự tích Bánh chưng bánh dầy và cuộc thi làm cỗ do vua Hùng thứ 6 tổ chức nhằm mục đích tìm người nổi ngôi. Khi đó Hoàng tử Lang Liêu là con trai út, vì lòng hiếu thảo đã chế ra được hai loại bánh làm từ gạo nếp thơm, là bánh chưng và bánh giầy, được vua cha ưng thuận nhường ngôi cho, trở thành Hùng Vương thứ 7.
Từ khóa tìm kiếm nhiều: phong tục tập quán của người
việt nam
